Οι προ μηνών δηλώσεις του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, προς τον Αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό CBS, έδωσαν την αφορμή για ποικίλα σχόλια στον τουρκικό τύπο. Επίσης και η δήλωση απάντηση του Υπ. Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Νταβούτογλου σχολιάστηκε από Τούρκους αρθογράφους.
Μπορεί η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας να εκφράστηκε εχθρικά στα όσα είπε ο Οικ. Πατριάρχης, όμως υπήρξαν πολλοί αρθρογράφοι και δημοσιογράφοι που υποστήριξαν τις δηλώσεις του Παναγιώτατου, ορισμένοι δε εξ αυτών εκτός που Τον δικαίωσαν κατηγόρησαν το τουρκικό κράτος γενικότερα για την στάση της έναντι των μειονοτήτων.
Θα επιδιώξουμε να δημοσιεύσουμε την ελληνική μετάφραση ορισμένων εξ αυτών, ξεκινώντας με τα δύο δημοσιεύματα που ακολουθούν:
Στην Milliet, η Ασλί Αϊντίντασμπας, σε άρθρο της με τίτλο «Λέει ότι σταυρώθηκε εξαιτίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης» γράφει:
Γνωρίζω καλά τον Πατριάρχη Φαναρίου Βαρθολομαίο. Είναι ένας φωτισμένος θρησκευτικός ηγέτης. Σε πολλές χώρες του κόσμου χαίρει εκτίμησης και ενδιαφέροντος που δεν βρίσκει με κανένα τρόπο στην Τουρκία. Όμως παρά ταύτα όταν μιλάει, αναφέρεται στους δεσμούς του με τα εδάφη αυτά. Επιθυμεί την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. και την επιζητεί. Επειδή γνωρίζει ότι εκπροσωπεί μια μικρή μειονότητα, αποφεύγει κάθε είδους πολεμική. Γι’ αυτό, όταν άκουσα τα λόγια του στη συνέντευξη που έδωσε στο CBS, ότι αισθάνεται σταυρωμένος, εξεπλάγην. Όμως, κατάλαβα το γιατί ο Ίμβριος στην καταγωγή Πατριάρχης μίλησε κατ’ αυτό τον τρόπο.
Πριν μερικές εβδομάδες, όταν τον συνάντησα σε μια συγκέντρωση, τον ρώτησα πώς είναι. Όταν μου είπε «πώς μπορεί να είμαι, αφού εξαντλούνται οι ελπίδες μας, η μία μετά την άλλη;», αυτό με εξέπληξε. Τον είδα απαισιόδοξο.
Αντιλαμβανόμουν σε τι αναφερόταν ο Βαρθολομαίος. Ο θρησκευτικός ηγέτης του κόσμου της Ορθοδοξίας στην ίδια του τη χώρα δεν μπορεί να υλοποιήσει το μοναδικό του στόχο. Γι αυτό και ήταν πολύ στεναχωρημένος.
Αυτό που κάνει τον Πατριάρχη να αισθάνεται σταυρωμένος και πολίτης δευτέρας κατηγορίας είναι ότι παραμένει ακόμη κλειστή η Θεολογική Σχολή. Η Σχολή αυτή, όπου μορφώνονται όσοι επιθυμούν να γίνουν κληρικοί, έκλεισε το 1974 [σ.σ.: η σωστή ημερομηνία είναι 1971] και από τότε μέχρι σήμερα, αν και δόθηκαν πολλές υποσχέσεις και ασκήθηκαν διεθνείς πιέσεις, δεν μπόρεσε με κανένα τρόπο να επαναλειτουργήσει.
Με την εκλογή της κυβέρνησης του ΑΚΡ γεννήθηκε μια νέα ελπίδα για το Πατριαρχείο. Όμως, παρά την γνώμη του Π/Θ Ερντογάν και άλλων πολιτικών σχετικά με την αναγκαιότητα επαναλειτουργίας της Σχολής, δεν μπόρεσε να γίνει κανένα βήμα.
Για τον Πατριάρχη, ο οποίος είναι 69 ετών, η επαναλειτουργία της Σχολής έχει ζωτική σημασία. Η αιτία είναι κρυμμένη στο δημογραφικό χάρτη της Τουρκίας.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λωζάνης, ο Πατριάρχης Φαναρίου πρέπει να έχει την τουρκική υπηκοότητα, όμως στην Τουρκία υπάρχουν μόνο 4.000 Ρωμιοί και ο αριθμός τους καθημερινά μειώνεται. Η δε ρωμαίικη νεολαία δεν θέλει να συνεχίσει το λειτούργημα του κληρικού. Ορισμένοι που σπάνια τυχαίνει να έχουν αυτή την κλίση, δεν μπορούν να σπουδάσουν εδώ, επειδή είναι κλειστή η Χάλκη. Αυτοί στέλνονται με υποτροφία στην Αθήνα ή σε άλλα μέρη για να σπουδάσουν, αλλά ή δεν γυρίζουν πίσω ή εγκαταλείπουν την σταδιοδρομία του κληρικού.
Από την άλλη, η Αθήνα, η Μόσχα και τα γύρω Πατριαρχεία βρίσκονται σε ιστορικό ανταγωνισμό με το “Φανάρι”. Εκλαμβάνουν ως ευκαιρία το γεγονός ότι το “Φανάρι” στερείται την δυνατότητα να εκπαιδεύσει κληρικούς, ενώ είναι πρώτο μεταξύ ίσων, και καθημερινά επεκτείνουν τη δική τους αυτονομία.
Γι αυτό το λόγο, ο θεσμός αυτός των 17 αιώνων, στην περίπτωση που δεν μπορέσει να μορφώσει νέους κληρικούς, κινδυνεύει να εξαλειφθεί. Η μοναδική επιθυμία του Πατριάρχη είναι η επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής.
Ο Πατριάρχης, ο οποίος απαντάει μέχρι τα βαθιά μεσάνυχτα στην αλληλογραφία που καταφτάνει στο Γραφείο του και ετοιμάζει τις ομιλίες του, γνωρίζει καλά πως στην περίπτωση που δεν βρεθεί κάποια φόρμουλα, σύντομα θα είναι ο τελευταίος θρησκευτικός ηγέτης της Εκκλησίας.
Όμως, και πάλι ο στενός του κύκλος έχει εκπλαγεί με τα σκληρά μηνύματα, που έστειλε ο Πατριάρχης μέσω της συνέντευξής του αυτής τον Απρίλιο, ενώ ήταν ήδη άρρωστος με 39 πυρετό. Ο Πατριάρχης “Φαναρίου” δεν μπόρεσε να πει ‘όχι’ σε ορισμένα σημαίνοντα άτομα από την ελληνοαμερικανική κοινότητα και δέχτηκε το CBS. Αμέσως δε μετά, έμεινε επί τρεις ημέρες για νοσηλεία στο Αμερικανικό Νοσοκομείο της Κων/πολης. Όμως, είναι γνωστό ότι ο Πατριάρχης σκέπτεται πως η περίοδος της διακυβέρνησης του ΑΚΡ μέχρι στιγμής ήταν η πιο άνετη περίοδος για την Εκκλησία και τα δικαιώματα της ρωμαίικης κοινότητας. Η μείωση των περιορισμών που υπήρχαν κατά τις περιόδους των προηγούμενων κυβερνήσεων και η διεύρυνση των δικαιωμάτων ορισμένων μειονοτικών ευαγών ιδρυμάτων στην πορεία της χώρας προς την Ε.Ε. ήταν θέματα, στα οποία αναφέρεται συχνά επαινετικά ο Βαρθολομαίος. Επίσης, και το γεγονός ότι ορισμένα «βαθιά» ονόματα, που θεωρούνται δεινοί εχθροί του Πατριαρχείου, βρίσκονται «μέσα» στο πλαίσιο της δίκης Εργκενεκόν, αυτό ήταν κάτι που επηρέασε θετικά το “Φανάρι”.
Όμως, ο Πατριάρχης και πάλι δείχνει προς τη «Χάλκη».
ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜ. HABERTURK
Η Habertürk [19/12] στην πρώτη της σελίδα με τον ολοσέλιδο τίτλο «Ο Πατριάρχης είπε: Προσφεύγουμε στο ΕΔΑΔ» και τον υπότιτλο «Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μίλησε κατηγορηματικά για τη Θεολογική Σχολή και είπε: Δεν μπορούμε άλλο να περιμένουμε. Θα αναγκαστούμε να διαμαρτυρηθούμε για την Τουρκία στο ΕΔΑΔ» προβάλλει αποκλειστική συνέντευξη του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, η οποία δημοσιεύεται σο σαλόνι της εφημερίδας με τον τίτλο «Εγώ λέω Σχολή, ο Πρωθυπουργός λέει Τέμενος».
Η εφημερίδα γράφει τα εξής:
Ο “Ρωμιός Ορθόδοξος Πατριάρχης” Βαρθολομαίος για πρώτη φορά μίλησε στην εφημερίδα Habertürk για τον εντυπωσιακό διάλογο που είχε με τον Πρωθυπουργό Ερντογάν αναφορικά με τη Θεολογική Σχολή και είπε:
«Το θέμα της Θεολογικής Σχολής το ανέφερα πολλές φορές τόσο γραπτώς όσο και προφορικώς στον Πρωθυπουργό στην Κων/πολη και στην Άγκυρα. Του έκανα λόγο για τα αιτήματά μας. Ο Πρωθυπουργός μάς λέει: “Ναι, αλλά στην Αθήνα δεν υπάρχει τέμενος”. Κι εγώ θα ήθελα να υπάρχουν στην Αθήνα ένα, δύο ή περισσότερα τεμένη. Το βλέπω πολύ λογικό. Όμως, υπεύθυνος γι’ αυτό δεν είμαι εγώ. Γιατί να πληρώνουμε εμείς τα εκεί λάθη ή τις ελλείψεις; Ήδη το τιμολόγιο της Κύπρου το πλήρωσε η δική μας κοινότητα. Εάν η κοινότητά μας μειώθηκε αριθμητικά τόσο πολύ, αυτό οφείλεται στο ότι κατέβαλε αυτή τα τιμολόγια των λαθών στις σχέσεις Τουρκίας – Ελλάδας – Κύπρου».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, λέγοντας «είμαστε ένα κομμάτι της κοινωνίας αυτής», συνέχισε ως εξής:
«Το τιμολόγιο εκδόθηκε σε εμάς. Τώρα, γιατί δεν υπάρχει τζαμί; Γιατί στη δυτική Θράκη δεν εκλέγονται οι μουφτήδες; Ποια είναι η δική μας αμαρτία και πού φταίμε εμείς γι’ αυτό; Εμείς είμαστε Τούρκοι πολίτες και ως Τούρκοι πολίτες ζητούμε τα δικαιώματά μας. Πληρώνουμε φόρους, κάνουμε τη θητεία μας, ψηφίζουμε. Εγώ υπηρέτησα τη θητεία μου επί δύο χρόνια ως έφεδρος αξιωματικός».
Ο Πατριάρχης, ο οποίος είπε ότι λυπούνται για το γεγονός ότι εδώ και 38 χρόνια δεν ανοίγει η Θεολογική Σχολή, πρόσθεσε:
«Γι’ αυτό το λόγο είμαστε απογοητευμένοι. Αυτό είναι τόσο δύσκολο; Λέγεται ότι συζητείται. Ναι, αλλά κανείς δεν μας ρωτάει. Κανείς δεν μιλάει με μας».
Ο Βαρθολομαίος, ο οποίος υπενθύμισε την είδηση, σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση έκανε δύο προτάσεις για την επίλυση του θέματος και αυτές τις απέρριψε το Πατριαρχείο, είπε:
«Εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτε. Ποιος μας έκανε τις προτάσεις αυτές, που εμείς απορρίψαμε»;
Σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι το Πατριαρχείο δεν επιθυμεί την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής υπό τον έλεγχο του κράτους, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος αντέδρασε λέγοντας: «Μέγα ψέμα».
Ο Πατριάρχης συνεχίζοντα είπε:
«Η Θεολογική Σχολή, και τότε που λειτουργούσε, ήταν πάντοτε υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας. Εμείς δεν αποφεύγουμε τον έλεγχο του κράτους. Γιατί να τον αποφύγουμε; Δεν υπάρχει κάτι το μυστικό. Ευχή μας είναι να επαναλειτουργήσει υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας. Ποιος λέει ότι δεν θέλουμε να υπαχθούμε στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας; Είναι ψέματα. Στην περίπτωση που έρθει αύριο έγγραφο σε εμάς, εμείς θα υπαχθούμε αμέσως στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που υπενθύμισε ότι η Υπουργός Εθνικής Παιδείας κ. Τσουμπουκτσού είπε ότι “δεν υπάρχει νομικό πρόβλημα για την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής”, πρόσθεσε:
«Βέβαια, στην περίπτωση που εκπληρωθούν τα αιτήματα της Τουρκίας. Δηλαδή αμέσως τίθεται το θέμα της αρχής της αμοιβαιότητας. Στην Τουρκία οι Ρωμιοί είναι τρεις με τέσσερις χιλιάδες. Στη δυτική Θράκη οι “Τούρκοι” είναι 130 – 150.000. Ποια η σύγκριση από πλευράς πληθυσμού»;
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος είπε ότι σκοπός τους είναι να μορφώσουν θρησκευτικούς λειτουργούς, συνέχισε ως εξής:
«Εδώ και 38 χρόνια δεν μπορούμε να μορφώσουμε θρησκευτικούς λειτουργούς. Ποιος θα εξασφαλίσει θρησκευτικούς λειτουργούς σε διάφορες χώρες στο εξωτερικό και στην Κων/πολη, στις ορθόδοξες κοινότητες που υπάγονται στο Πατριαρχείο; Αυτούς πρέπει να τους ετοιμάσουμε εμείς και να τους στείλουμε, διότι εκείνοι υπάγονται σε εμάς. Και οι εκεί Μητροπολίτες, δηλαδή οι ανώτατοι κληρικοί, εκλέγονται από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου μας και, στη συνέχεια, διορίζονται. Δηλαδή, η ευθύνη μας είναι μεγάλη, αλλά οι δυνατότητές μας ανεπαρκείς. Το Πατριαρχείο μας από πλευράς ιεραρχίας του κόσμου της Ορθοδοξίας είναι η πρώτη Αρχή. Υπάρχουν 15 έως 16 Εκκλησίες. Η πιο μικρή τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία έχει και μια Θεολογική Σχολή για να αντιμετωπίσει τις ανάγκες της. Η μοναδική Εκκλησία, η οποία δεν έχει αυτή τη δυνατότητα είναι η πρώτη Αρχή του κόσμου της Ορθοδοξίας [το Οικουμενικό Πατριαρχείο]. Κρίμα, είναι αμαρτία και ντροπή».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που είπε ότι, όταν είδαν τα ανοίγματα που κάνει η κυβέρνηση, έγιναν πιο αισιόδοξοι, πρόσθεσε:
«Όμως, δεν γίνεται, δεν γίνεται, δεν γίνεται. Μακάρι να γνώριζα πότε θα λυθεί το θέμα αυτό. Ο χρόνος κυλάει και λύση δεν υπάρχει. Δόθηκε η εντύπωση ότι η λύση θα είναι σύντομα. Αυτό, όμως, δεν βγήκε αληθινό. Εγώ θέλω πάντα να ελπίζω. Όμως, δεν μπορούμε να περιμένουμε περισσότερο. Στην Ιερά Σύνοδο υπάρχουν Μητροπολίτες 75 και 80 ετών. Επίσης, οι Μητροπολίτες μας στην Ευρώπη είναι όλοι άνω των 70. Ο Μητροπολίτης μας στην Ιταλία είναι συμμαθητής μου από τη Θεολογική Σχολή. Οι Μητροπολίτες Βελγίου, Σουηδίας, Ελβετίας, Γερμανίας είναι φίλοι μου πάλι από τη Σχολή. Όμως, εμείς είμαστε η τελευταία γενιά της Θεολογικής Σχολής. Η γενιά αυτή τείνει να τελειώσει. Τώρα, ποιον θα διορίσουμε»;
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, τονίζοντας ότι το θέμα αυτό το συζήτησε με τον Πρόεδρο Ομπάμα, είπε:
«Η Τουρκία πρέπει να επιλύσει το θέμα αυτό χωρίς να χρειάζεται η παράκληση των ΗΠΑ ή των άλλων χωρών».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος χαρακτήρισε ως «καλοπροαίρετο» τον Πρωθυπουργό Ερντογάν τον οποίο είπε ότι τον εκτιμά, τόνισε ότι η συμπεριφορά του θυμίζει αυτή του Οζάλ και πρόσθεσε:
«Επιθυμεί να ανοίξει τους ορίζοντες της Τουρκίας και να κάνει καινούργια πράγματα. Συμπεριφέρεται γενναία. Επιθυμεί τη δημιουργία διπλωματικών σχέσεων με την Αρμενία. Είναι πολύ θετικό το άνοιγμα για την κουρδική κοινωνία και τους Αλεβίτες. Είθε να σημειώσει επιτυχία για το καλό της Τουρκίας».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που είπε ότι τελευταία βρέθηκε μαζί με τον Πρωθυπουργό στα Πριγκηπόννησα, σχετικά με τη συνάντηση αυτή είπε τα εξής:
«Ανεβήκαμε μαζί στο Ορφανοτροφείο. Είδε ότι έχει γίνει ερείπιο. Σκέπτομαι ότι δεν ικανοποιήθηκε από αυτό. Επίσης, επισκεφθήκαμε και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Ανταλλάξαμε κομπολόγια. Ήταν μια θαυμάσια ατμόσφαιρα».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος είπε ότι η Θεολογική Σχολή αποτελείται από δύο Τμήματα, το Λύκειο και το Τμήμα τετράχρονης θεολογικής εκπαίδευσης, πρόσθεσε:
«Το Πατριαρχείο επιθυμεί να κλείσει το τριετές τμήμα του Λυκείου, διότι στην Κων/πολη υπάρχουν τρία ρωμαίικα Λύκεια αρρένων. Αυτά τα Λύκεια ήδη είναι πολλά. Όμως, το Υπουργείο δεν το δέχθηκε αυτό, ενώ εμείς χρειαζόμαστε το Τμήμα της Ανώτατης Σχολής, το Τμήμα της Θεολογικής Σχολής. Και αυτό το Τμήμα το έκλεισε το κράτος. Το κράτος δεν κλείνει το Τμήμα, που θέλουμε εμείς να κλείσουμε, και δεν ανοίγει αυτό που θέλουμε εμείς να ανοίξουμε».
Συνεχίζοντας, η εφημερίδα γράφει:
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είπε ότι στην περίπτωση, που το θέμα της Θεολογικής Σχολής δεν επιλυθεί, στις αρχές του νέου έτους καταρχάς θα χρησιμοποιήσουν τα εσωτερικά ένδικα μέσα και, στη συνέχεια, θα προσφύγουν στο ΕΔΑΔ και πρόσθεσε:
«Στην περίπτωση που η υπόθεση αυτή εξακολουθήσει να παραμένει σε εκκρεμότητα, τελικά θα αναγκαστούμε να προσφύγουμε στο ΕΔΑΔ. Όμως, γι’ αυτό θα περιμένουμε το νέο έτος. Εμείς έχουμε τη γνώμη ότι η απαγόρευση της λειτουργίας της Σχολής ήταν άδικη και άνευ λόγου. Δεν ήταν μια Σχολή, η οποία εκλαμβανόταν από το κράτος ως πανεπιστημιακού επιπέδου. Γι’ αυτό και τόσο ο προηγούμενος Υπουργός Εθνικής Παιδείας Χουσεΐν Τσελίκ όσο και η νυν Υπουργός Παιδείας Νιμέτ Τσουμπουκτσού λένε ότι δεν υπάρχει νομικό εμπόδιο για την επαναλειτουργία της. Ασφαλώς και δεν υπάρχει. Εμείς επιθυμούμε την επαναλειτουργία της Σχολής υπό τις παλιές συνθήκες όπως το 1971».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που είπε ότι στην είσοδο της Θεολογικής Σχολής υπάρχει πινακίδα του Υπουργείου, πρόσθεσε:
«Όχι μόνο στη Θεολογική Σχολή, αλλά και σε ορισμένα άλλα μειονοτικά σχολεία, αρμενικά και ρωμαίικα, που δεν υπάρχουν μαθητές ούτε δάσκαλοι, ένας Τούρκος υποδιευθυντής καθημερινά πηγαίνει. Παίρνει μισθό από το κράτος. Τώρα, αυτό τελικά το κατάργησαν και τους έστειλαν σε σχολεία που λειτουργούν. Στη Χαλκηδόνα σε ένα Δημοτικό μας σχολείο υπάρχει μόνο ένας μαθητής».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, ο οποίος αξιολόγησε την μετάβαση της ρωμαίικης κοινότητας στην Ελλάδα, είπε τα εξής:
«Η μετανάστευση αυτή ήταν πολύ άσχημη και για τη χώρα μας και για μας και για τη ρωμαίικη κοινότητα. Οι Ρωμιοί, που έφυγαν από την Κων/πολη, ξαναδημιούργησαν τις δουλειές τους και συνεχίζουν τη ζωή τους. Τότε ήταν 120.000 Ρωμιοί. Τώρα έχουν μείνει 3.000. Ορισμένοι λένε ότι “αυτοί έφυγαν από μόνοι τους”. Ποιος στα καλά καθούμενα θέλει να ξεκινήσει από το μηδέν κάπου αλλού; Θύμα των γεγονότων της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955, του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας, της εξορίας στο Άσκαλε, του Κυπριακού και των ελληνοτουρκικών συγκρούσεων ήταν η ρωμαίικη κοινότητα».
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, που είπε ότι αντιμετώπισε με ικανοποίηση το άνοιγμα του δρόμου για την αποδοχή από τα μειονοτικά βακούφια δωρεών από το εξωτερικό, πρόσθεσε:
«Η Γενική Διεύθυνση Βακουφίων κήρυξε κατειλημμένα τα μειονοτικά ευαγή ιδρύματα και αυτά τα ευαγή ιδρύματα δεν επιστρέφονται. Η ρωμαίικη κοινότητα έχει 24 κατειλημμένα ευαγή ιδρύματα. Το κράτος λέει: “Στο εξής δεν θα υπάρχουν κατειλημμένα”. Σε ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου δεν θα πρέπει να γίνεται κάτι τέτοιο. Προσφεύγουμε στο ΕΔΑΔ. Κερδίσαμε το Ορφανοτροφείο της Πριγκήπου και την Μεγάλη του Γένους Σχολή με το ΕΔΑΔ. Στα τέλη Αυγούστου καταθέσαμε αίτηση για ορισμένα ακίνητα που επιθυμούμε να επιστραφούν. Το θέμα εξετάζεται. Περιμένουμε. Τουλάχιστον ορισμένα θα μας επιστραφούν».
Η εφημερίδα για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης γράφει στη λεζάντα της φωτογραφίας που δημοσιεύει: «Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ιδρύθηκε την 1η Οκτωβρίου 1844 ως Θεολογική Σχολή της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Το Τμήμα Θεολογίας με την ακύρωση της 12ης Ιανουαρίου 1971 ορισμένων άρθρων του Νόμου περί Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων έκλεισε στις 9 Ιουλίου 1971 από τη Γενική Διεύθυνση Παιδείας. Από την εν λόγω Σχολή αποφοίτησαν πολλοί σημαντικοί θρησκευτικοί παράγοντες, μεταξύ των οποίων και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος».
