Στο άρθρο αυτό δεν θ’ αναφερθούμε στην σπουδαία σταδιοδρομία του αθλητή Λευτέρη, ούτε και στις εκδηλώσεις αναγνώρισης και αγάπης, που είχε εκφράσει η κοινωνία της Τουρκίας στο πρόσωπο του όσο ήταν εν ζωή, αλλά και μετά τον θάνατο του.
Ενδεικτικά να σημειώσουμε την παρουσία του ίδιου του κ. Ερντογάν, πρωθυπουργού της Τουρκίας, στο γήπεδο της Φενέρμπαχτσε, όπου έγινε η τελετή απόδοσης τιμών στην σωρό του νεκρού Λευτέρη, με παρουσία χιλιάδων φιλάθλων.
Σε αυτά ήδη έχουν αναφερθεί πολλά μέσα ενημέρωσης. Εμείς θα σταθούμε σε άλλα σημεία.
Ο δημοσιογράφος Τζαν Ντουντάρ, σε άρθρο του στην Μιλλιέτ, αναφέρθηκε σε άγνωστες πτυχές της ζωής του Λευτέρη Κουτσούκαντωνιαδη:
«Σκεφτείτε ότι είστε 17 χρονών. Κάποια μέρα, βλέπετε ότι οι συγγενείς και φίλοι που σας περιβάλλουν φορολογούνται κατά τρόπο αφύσικο. Όσοι δεν μπορούν να πληρώσουν, στέλνονται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Εκεί σπάνε πέτρες.
Τι θα κάνατε;
Αυτά έζησε ο Λεφτέρ στα 17 του.
Τι έκανε;
Πήγε εθελοντικά στον στρατό…
Μήπως νιώσατε κάποια πικρία;
Ένα χρόνο πριν τον θάνατο του, από τον Νεμπίλ Οζγκέντουρκ που έκανε ντοκιμαντέρ για την ζωή του, ζήτησε να κλείσει την κάμερα και αφηγήθηκε μια ανάμνηση του ο 87χρονος Λεφτέρ.
Σκύβοντας στο αυτί του είπε: «Και ο πατέρας μας υπέστη πολλά. Εκείνος εξαιτίας της φτώχιας του γλύτωσε την εξορία, όμως όλοι οι συγγενείς μου υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν την Τουρκία».
Το πραγματικό λυπηρό είναι ότι ένας θρύλος όπως ο Λεφτέρ, 70 χρονιά μετά από την τραγωδία του Φόρου Περιουσίας (Βαρλίκη) στα 87 του, δεν μπόρεσε να εκφράσει το τόσο δα παράπονο του μπροστά στην κάμερα.
Για την κατανόηση του ιδίου και της Τουρκίας, ν’ αναφέρω ένα άλλο περιστατικό. Είμαστε στην δεκαετία του 50’. Ο Λεφτέρ, όχι μόνο στην Τουρκία αλλά και στον κόσμο, είχε γίνει γνωστός ως ο «πρύτανης του ποδοσφαίρου». Ήταν στα στόματα το σύνθημα «δώστο στον Λεφτέρη, γράφτο στο ντεφτέρι»…
Σε αυτόν τον Λεφτέρ, το 1955 δώσαμε την μεγαλύτερη πίκρα της ζωής του. Οι κατσαπλιάδες που επιτέθηκαν στο σπίτι του στην Πρίγκηπο, στις 6/7 Σεπτεμβρίου, φώναζαν «χτυπάτε τον γκιαούρη». Ο Λεφτέρ με το όπλο στο χέρι περίμενε μέχρι το πρωί στην πόρτα.
Εσείς τι θα κάνατε;
Εκμυστηρεύτηκε στον Νεμπίλ με κλειστή κάμερα το «τι έκανε;».
Του είπε «έκλαψα επί μέρες». Απέφυγε να μιλήσει περισσότερο…»
Στο σημείο αυτό αξίζει ν’ αναφέρουμε το εξής. Η μεγαλύτερη ίσως αντίφαση στα όσα ακολούθησαν την εκδημία του Λευτέρη Κουτσουκαντωνιάδη, ήταν η τελετή που οργάνωσε η ομάδα της Φενέρμπαχτσε, με τα χρώματα της οποίας διέπρεψε ο Λευτέρης. Η μεγαλοπρεπής επικήδειος τελετή, όπως προείπαμε, έγινε παρουσία του πρωθυπουργού της χώρας κ. Ερντογάν, στο γήπεδο της ομάδας, το οποίο φέρει το όνομα «Sukru Saracoglu».
Μόνο που ο Sukru Saracoglu, ήταν ο πρωθυπουργός της Τουρκίας κατά την διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Ο Φόρος Περιουσίας που έπληξε θανάσιμα χιλιάδες μη μουσουλμάνους και μεταξύ τους και τον πατέρα του Λευτέρη Κουτσουκαντωνιάδη, ήταν έργο του φιλοναζί πρωθυπουργού της Τουρκίας. Και δεν ήταν το μόνο…
Το όνομα αυτού του ναζιστή έδωσαν στο γήπεδο της Φενέρμπαχτσε. Δηλαδή σαν να ονομαζόταν το γήπεδο της Μπάγιερν Μονάχου «Αδόλφος Χίτλερ».
Μπορεί να ξαφνιάζει αυτή η παρομοίωση, όμως δεν θα έπρεπε. Υπάρχουν και άλλα εντυπωσιακά. Όπως οι δηλώσεις του Τουργκάϊ Σερέν, ενός άλλου πολύ γνωστού ποδοσφαιριστή, της αντίπαλης ομάδας Γκαλατάσαραϊ, που έπαιξε την ίδια εποχή με τον Λεφτέρη Κουτσουκαντωνιάδη.
Ο Σερέν, μετά την εκδημία του Λευτέρη, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή εκθείασε την ανθρώπινη διάσταση της προσωπικότητας του θανόντος και μεταξύ άλλων είπε:
«…Η νίκη της εθνικής μας ομάδας επί της εθνικής ομάδας της Ελλάδας με το γκολ του Λεφτέρ, είναι η απόδειξη πόσο Τούρκος ήταν, πόσο αγαπούσε τους Τούρκους... Είναι η απόδειξη ότι δεν είχε καμία διαφορά από εμάς. Ο Λεφτέρ ήταν ένας εξαιρετικός άνθρωπος. Βέβαια ήταν ένας μη μουσουλμάνος. Όμως παράλληλα με αυτό ήταν κι ένας εξαιρετικός «μουσουλμάνος». Αυτό μαρτυρά και ο θάνατος του την ιερή ημέρα Παρασκευή. Ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσαμε πάρα πολύ…»
Από τα λεγόμενα του Σερέν, είναι προφανής η προσπάθεια να συμπεριλάβει μέσα στην τουρκική «εθνική αφήγηση» τον θρύλο του Λευτέρη. Άλλωστε η τουρκική σημαία (μαζί με αυτή της Φενέρ) που σκέπαζε το φέρετρο του Λευτέρη, κατά την τελετή που έγινε στο γήπεδο Saracoglu και άλλα σημειολογικά στοιχεία, συνηγορούν σε αυτή την εκτίμηση.
Η επίσημη εθνική «φιλολογία» της Τουρκίας, δεν μπορούσε να αγνοήσει τον θρύλο του «Λεφτέρ». Γι’ αυτό τον υιοθέτησε, τον αφομοίωσε και τον ενέταξε στην «εθνική αφήγηση». Οπότε δεν πρέπει να μας ξαφνιάζουν όσα είπε ο Σερέν, τα λόγια του οποίου είναι ευθυγραμμισμένα με την εθνική αντίληψη.
Στην Τουρκία εάν σε λένε «Λεφτέρ» για να ενταχθείς στο «εθνικό πάνθεον» δεν μπορείς να είσαι «Ρωμιός», «Χριστιανός» ή «μειονοτικός» αλλά «Τούρκος σαν κι εμάς», όπως είπε ο Σερέν.
Βέβαια αυτή η «ενσωμάτωση» στον τουρκικό εθνικό κορμό δεν έχει συμβεί μόνο με τον Λευτέρη, αλλά με πλήθος άλλων θρύλων, μύθων, προσωπικοτήτων που ανήκουν σε άλλους πολιτισμούς της Ανατολής. Σε αντίθεση με την ελλαδική «εθνική» προσέγγιση που συνηθίζει να «διασπά το άτομο» και να κατακερματίζει την μονάδα, η τουρκική «εθνική αφήγηση» ξέρει να συναθροίζει τα εξωγενή στοιχεία και να τα παρουσιάζει σαν «τουρκικά». Είναι κι αυτό μία «ικανότητα»…
Για ν’ αλλάξουν οι στερεοτυπικές αντιλήψεις της τουρκικής κοινωνίας, ας ελπίσουμε ότι θα βρουν την πρέπουσα απήχηση τα παρακάτω λόγια του Τζαν Ντουντάρ, στο άρθρο που προαναφέραμε:
«…Στις μέρες μας που έρχονται στην επικαιρότητα, τόσες δηλώσεις συγνώμης, στεναχωριέμαι επειδή στερήσαμε ακόμη και μία συγνώμη, στον σημαντικότερο όλων των εποχών ποδοσφαιριστή της Τουρκίας. Βγάζω τα αναγκαία μαθήματα από το γεγονός ότι στα 87 του και στο κρεβάτι θανάτου, αφηγούμενος όσα του συνέβησαν – είτε από φόβο, είτε επειδή δεν ήθελε να ζημιώσει την πατρίδα – έκλεισε την κάμερα, δεν επέκρινε παρά μόνο ξεροκατάπιε…»
Κι εμείς αναρωτιόμαστε, εάν ένας άνθρωπος με την αναγνώριση του Λεφτέρη Κουτσουκαντωνιάδη, τηρούσε αυτή τη στάση τι μπορούσε να κάνει ένας «ανώνυμος» Ρωμιός;
Η υπεράσπιση της διαφορετικής «ταυτότητας» στην Τουρκία δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όμως η Ρωμιοσύνη στον τόπο αυτό έχει πολύ βαθιές ρίζες, για να απαρνηθεί την «ταυτότητα» και την Ιστορία της.
Γρηγόρης Κεσίσογλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.