ΘΑ ΔΙΑΤΗΡΗΣΟΥΜΕ ΜΙΑ ΕΝΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΚΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΟΦΡΟΝΑ ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ

Προσφώνηση του Παντελή Βίγκα

προς την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο

επί τη ενάρξει του νέου έτους στο Φανάρι – 1.1.2012

Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία!

Αυτή η φράση του ποιητή,

Παναγιώτατε,

Εντιμότατε κύριε Γενικέ Πρόξενε,

Άγιοι Αρχιερείς,

Εντιμολογιότατοι Άρχοντες Οφικιάλιοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου μας,

Φίλοι συνεορτασταί,

μας εισάγει σε μιαν άλλη διάσταση του χρόνου. Κατ' αυτήν ο χρόνος είναι μια μεγάλη εκκλησία. Εμείς θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι είναι η εν χρόνω πορευομένη ιστορικώς Εκκλησία του Χριστού. Η Εκκλησία του Χριστού πορεύεται στα έσχατα, με συνείδηση ιστορική και ταυτόχρονα υπεριστορική. Αυτό είναι και το μυστήριο. Η Εκκλησία ζει και αναζωογονεί τον παρόντα κόσμο, χωρίς να είναι εκ του κόσμου τούτου, ως Σεις γνωρίζετε, καλύτερα από όλους μας, Παναγιώτατε.

Όμως, για μας τους Ρωμιούς της Πόλης, η φράση του ποιητή “κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία”, προσλαμβάνει ολωσδιόλου ιδιαίτερο χαρακτήρα, διότι ο χρόνος της ζωής μας είναι συνυφασμένος, άρρηκτα συνδεδεμένος, με την Μεγάλη Εκκλησία, την Μητέρα μας Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως, το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο.

Θα ήταν αδιανόητη η ύπαρξη της Ρωμαίικης Κοινότητας εδώ στην Πόλη, χωρίς τον εγκεντρισμό της στη Μεγάλη Εκκλησία. Αφού από αυτήν αρδεύεται, από αυτήν προσπορίζεται την πιο σημαντική τροφή, την πνευματική.

Ένας νέος χρόνος ξεκινάει σήμερα, ενώ ο χρόνος μετράει ήδη, για το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο, δεκαεπτά αιώνες. Κι όμως η παράδοση του Γένους μας, παρά την πάροδο του χρόνου, ζει και πάλλεται και στις μέρες μας. 

Ζούμε τον χρόνο της ζωής μας, εργαζόμενοι κατά το δυνατόν, πολλές φορές δε υπερβαίνοντας και τις δυνάμεις μας, γιατί ο χρόνος για μας δεν είναι μια μετρήσιμη μονάδα, αλλά μια μεγάλη εκκλησία, όπως μας είπε ο ποιητής, ο οποίος προσθέτει:

Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία,

Όπου κάποτε οι φιγούρες
Των Αγίων
Βγάζουν δάκρυ αληθινό!

Κι εμείς εδώ στην Πόλη, Παναγιώτατε, ζούμε αυτή την πραγματικότητα αιώνες τώρα. Για άλλους είναι μια ποιητική εικόνα, αλλά για μας είναι μια πραγματική εικόνα. Οι φιγούρες των Αγίων βγάζουν δάκρυ αληθινό, για τα παθήματα της Ρωμιοσύνης, για τον αγώνα που διεξάγουμε να παραμένουν ακοίμητα τα καντήλια μπροστά στους αγίους μας και τους κεκοιμημένους μας, για τους αλάλητους στεναγμούς των Ρωμιών όπου γης. Αυτό το δάκρυ των Αγίων, του χορού των Αγίων, το νιώθουμε σε κάθε σύναξή μας στην εκκλησιά, και αποτελεί για όλους μας παραμυθία και παρηγοριά ανέκφραστη και ανεξήγητη.

Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα βρήκε την Κοινότητά μας σε εγρήγορση και με την συνείδηση ότι τον υπόλοιπον χρόνο της ζωής μας εδώ στην Πόλη μας, δεν μπορούμε να τον περάσουμε με μεμψιμοιρίες ή αναδρομές στα κλέη του παρελθόντος, αλλά πρέπει να ανασκουμπωθούμε και να δουλέψουμε για να καταστήσουμε τη Ρωμιοσύνη στην Πόλη διαχρονική, όπως οι Πατέρες μας μάς την παρέδωσαν, και όχι είδος υπό εξαφάνιση. Σίγουρα ισχύει για μας τους Ρωμιούς αυτό που λέει πάλι ο ποιητής: “Αλληλοτρωγόμαστε εγώ κι ο χρόνος”. Αλλά δείξαμε πως είμαστε αποφασισμένοι να μη ροκανίσουμε το χρόνο μας ούτε να τον αφήσουμε να μας καταπιεί. Ο αγώνας μαζί του δεν τελειώνει φυσικά ποτέ, αλλά το στοίχημά μας είναι να τον κερδίζουμε στα σημεία, κατά το κοινώς λεγόμενον.

Έτσι, αποδυθήκαμε σε μια προσπάθεια να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο και να αναδυθούμε από την εσωστρέφεια, δυναμικά στο γίγνεσθαι της χώρας στην οποία ζούμε.

Δεν χρειάζεται εδώ να απαριθμήσουμε αναλυτικά αυτή την έξοδο της Ομογένειας στη σύγχρονη κοινωνία. Ας σημειώσουμε ενδεικτικά την επιτυχή συμμετοχή μας στην Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2010, τις πολιτιστικές δράσεις και εκδηλώσεις που είχαν απήχηση σε φορείς αλλά και σε μεγάλα στρώματα της κοινωνίας, την συνεννόησή μας με τις άλλες μειονότητες για κοινά ζητήματα που μας απασχολούν.

Σε επίπεδο ενδοομογενειακό μνημονεύουμε τις εκλογές – μετά από δεκαετίες – για την ανάδειξη νέων εφοροεπιτροπών στις Κοινότητες, την έμφαση στη διαφάνεια και τη χρηστή διοίκηση, την δημιουργία του Συνδέσμου Υποστήριξης Ρωμέικων Κοινοτικών Ευαγών Ιδρυμάτων, την συνεργασία και αλληλεγγύη που ξεκίνησε μεταξύ των Κοινοτήτων μας και των Φιλανθρωπικών μας Αδελφοτήτων, την αναβίωση εθίμων που τόνωσαν το συλλογικό αίσθημά μας.

Η κινητικότητα που παρουσιάζει η Ομογένεια, πάντοτε με την αμέριστη στήριξή Σας, Παναγιώτατε, δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα συντονισμού και εργασίας πολλής για την δημιουργία ενός οράματος. Πολλές δυνάμεις υπάρχουν μέσα στην Ομογένεια και θα αναδυθούν, είμαστε βέβαιοι γι’ αυτό!

Το Αύριο της Ομογένειας δεν παύει να μας απασχολεί διαρκώς, αφού πρωτίστως συγκλονίζει Εσάς, Παναγιώτατε, ο οποίος αναλώνεστε καθημερινά, εν εσπέρα και πρωί και μεσημβρία και εν παντί καιρώ, για να εξασφαλίσετε αυτό το Αύριο της Ομογένειας στον ιστορικό τόπο της.

Οι καιροί σαφώς δεν είναι εύκολοι. Ο άνεμος της παγκοσμιοποίησης πνέει ισχυρός. Οι ανθρώπινες σχέσεις χαλαρώνουν. Οι άνθρωποι ρέπουν προς τη συσσώρευση υλικών αγαθών και προς ένα ασυλλόγιστο ατομικισμό παρά στην ανάπτυξη ιδεών και ιδανικών και της φροντίδας και αγάπης στον συνάνθρωπο.

Όλα αυτά επηρεάζουν φυσικά και την Ομογένειά μας, η οποία έχει ανάγκη να σταθεί όρθια όταν κλυδωνίζεται εξαιτίας των περιστάσεων της σύγχρονης και μεταβαλλόμενης ζωής. Όλοι μας χρειαζόμαστε βακτηρία και πνευματική στήριξη, προκειμένου να μείνουμε εδραίοι στην πίστη μας και την παράδοσή μας, προκειμένου να αναπτύξουμε συνείδηση συλλογικότητας και μια καθημερινότητα που θα έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο.  Φρονούμε ταπεινώς ότι οι ποιμένες μας θα πρέπει να καλλιεργήσουν μια πιο προσωπική επαφή με τα μέλη κάθε Κοινότητος. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει πνευματικές ανάγκες, οι οποίες δεν καλύπτονται ούτε κατά διάνοια από υλικά αγαθά. Τα προβλήματα του σύγχρονου τρόπου ζωής δημιουργούν πνευματικά κενά, ψυχικές ανάγκες κι αυτά θέλουν σχέση για να καλυφθούν. Κι αν τα οικονομικά μας τακτοποιηθούν, κι αν τα αιτήματά μας για τα βακούφια και την παιδεία ικανοποιηθούν, κι αν ανοίξει η Θεολογική Σχολή της Χάλκης, πράγμα το οποίο ευχόμαστε ολόψυχα, κι αν η κυβέρνηση της χώρας προχωρήσει σε ευεργετικά για μας μέτρα, οι πνευματικές μας αναζητήσεις δεν θα σταματήσουν να υπάρχουν. Η Κοινότητά μας θέτει αυτή τη στιγμή στόχους και προδιαγραφές για τη λειτουργία της και την εν γένει δράση της. Ανάλογες θα πρέπει να είναι οι προϋποθέσεις και για την πνευματική μας καλλιέργεια και ανάπτυξη. Αν δεχόμαστε το χιλιοειπωμένο, ότι δηλαδή η οικονομική κρίση που μαστίζει την Ευρώπη – και όχι μόνο – έχει πνευματική αιτία και αφορμή, τότε ας στραφούμε πρωτίστως στην πνευματική τροφή, η οποία θα μας οπλίσει με όλα εκείνα τα αντισώματα που χρειαζόμαστε για να αντιμετωπίσουμε τις παντοειδείς κρίσεις και να μην  ξεχνούμε ότι κανένα χρηματικό ποσό δεν μπορεί να αντικαταστήσει έναν καλό λόγο ή μια ελάχιστη χειρονομία ενδιαφέροντος.

Κι είναι ο χρόνος μια μεγάλη εκκλησία,
Όπου κάποτε οι φιγούρες
Των Αγίων
Βγάζουν δάκρυ αληθινό
Οι καμπάνες ανοίγουν αψηλά
Ένα πέρασμα βαθύ να περάσω.

Ο ποιητής πάλι μας οδηγεί μαθαίνοντάς μας να προφέρουμε σωστά την πραγματικότητα.

Οι καμπάνες ανοίγουν αψηλά

Ένα πέρασμα βαθύ να περάσω.

Οι καμπάνες της Ρωμιοσύνης, οι καμπάνες της Μεγάλης Εκκλησίας μας ανοίγουν το δρόμο. Το πέρασμα βαθύ, μα τελικά θα το διαβούμε. Αν βέβαια ποθούμε την ελευθερία μας. Κι αυτή η ελευθερία είναι πρωτίστως εσωτερική. Και αφορά στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά.

Αυτό που οραματιζόμαστε, λοιπόν, για την Κοινότητά μας, είναι μια κοινωνία ελευθέρων και πνευματικών προσώπων. Δεν μας ενδιαφέρει να διατηρήσουμε μια αόριστη και συγκεχυμένη Ρωμαίικη ταυτότητα, αλλά μια ενσυνείδητη και ελευθερόφρονα Ρωμιοσύνη, η οποία θα σαλπίζει προς πάντα άνθρωπον καλής θελήσεως ότι η Ρωμιοσύνη ανθεί και φέρει κι άλλο, όχι σε επίπεδο φολκλόρ, αλλά σε επίπεδο ουσίας και αλήθειας. Το μοναδικό προνόμιο που έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο μας, να σαρκώνει την οικουμενικότητα ως πνευματικό μέγεθος, θα πρέπει να γίνει συνείδηση του κάθε Ρωμιού.

Σ’ αυτήν ακριβώς την προοπτική γιορτάστηκαν φέτος και τα εικοσάχρονα της Πατριαρχίας Σας, Παναγιώτατε. Η επέτειος αυτή, σημαντική για την Ρωμαίικη Κοινότητά μας αλλά και για την Ορθοδοξία γενικότερα, προσέλαβε οικουμενικές διαστάσεις, καθώς αρχηγοί κρατών, εκκλησιαστικοί ηγέτες, αλλά και πιστοί απ’ όλο τον κόσμο ευχήθηκαν εγκαρδίως στην Παναγιότητά Σας το «Εις Πολλά Έτη»! Αυτή η επέτειος στάθηκε αφορμή για μια υπόμνηση, στους εγγύς και τους μακράν, των όσων επιτελέσατε αυτά τα 20 χρόνια και ως Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Παρά το οικουμενικό Σας φορτίο, όλοι βιώνουμε την ανύστακτη μέριμνά Σας και για τον τελευταίο Ρωμηό.

Προσευχόμαστε ο Θεός να Σας δίνει δύναμη και υγεία αδιάπτωτον, ώστε και κατά το νέο έτος που μόλις ανέτειλε, να συνεχίζετε τον αγώνα Σας ακάματος, αεικίνητος, αγέρωχος!

Παναγιώτατε,

Τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής ημών ευχηθείτε να τον περάσουμε μέσα στη Μεγάλη Εκκλησία. Να περάσουμε τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής μας εν τω συνδέσμω της Ρωμιοσύνης, δηλαδή της πνευματικής μήτρας του Γένους μας, εν τω συνδέσμω της αγάπης και της ειρήνης.

Ευχηθείτε να συνεχίζουμε να βλέπουμε το δάκρυ των Αγίων στις εικόνες, όταν λειτουργούμαστε στις εκκλησιές μας, διάγοντας ο καθένας μας τον βίο του, αλλά και όταν εκτελούμε τα καθήκοντά μας ως εθελοντές και αιρετοί διαχειριστές των κοινοτικών πραγμάτων. Και να ακούμε τις καμπάνες που ανοίγουν ψηλά το βαθύ πέρασμα, για να περνάμε διαρκώς, στην ελευθερία, στην αφθαρσία, στην αλήθεια.

Πολλά τα έτη σας, Παναγιώτατε.