(Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Αυγούστου 2013, της εφημερίδας «Ανατολή»)
Α’ ΜΕΡΟΣ
Στην ιστορία υπάρχουν χρονικά διαστήματα, όπου επιταχύνεται
η ροή των γεγονότων, και συμβαίνουν γεγονότα που καθορίζουν την πορεία της
ανθρωπότητας.
Αντιστοίχως και στην πορεία των κοινωνιών, υπάρχουν περίοδοι
όπου μία σειρά εξελίξεων και γεγονότων μπορεί να καθορίσει το μέλλον τους.
Είναι σαν να ανοίγει ένα «παράθυρο» ευκαιριών, μέσα από το
οποίο εμφανίζεται μια νέα προοπτική για τις κοινωνίες. Όμως εάν δεν
αξιοποιηθούν οι «ευκαιρίες» παρέρχεται η περίοδος αυτή και κλείνει το
«παράθυρο», οπότε οι κοινωνίες συνήθως οδηγούνται στον αντίποδα, σε μία περίοδο
δυσκολιών και προβλημάτων.
Κάτι παρόμοιο έζησε η Ελλάδα, τα χρόνια που προηγήθηκαν το
2004. Οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης σε συνδυασμό με ορισμένους άλλους
παράγοντες και την θετική διεθνή προβολή της Ελλάδας, άνοιξαν ένα «παράθυρο»
ευκαιριών. Μία ικανή πολιτική ηγεσία, θα μπορούσε να αξιοποιήσει αυτή την
θετική συγκυρία για να προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις που είχε ανάγκη η Ελλάδα,
για ν’ απαλλαγεί από εκείνες τις δομές διαχείρισης της κρατικής εξουσίας, που
ανάγονται στην εποχή των τιμαρίων και στις πρακτικές των «κλεφτών και
αρματολών».
Δεν αξιοποιήθηκε εκείνη η συγκυρία, η Ελλάδα δεν απαλλάχθηκε
από τα βαρίδια της την κατάλληλη στιγμή, με αποτέλεσμα αυτές οι απαρχαιωμένες
δομές να οδηγήσουν την χώρα σε βαθειά κρίση και στην οικονομική χρεοκοπία.
Όμως το θέμα του άρθρου μας δεν είναι η κρίση της Ελλάδας.
Εδώ θα αναφερθούμε σε ένα θέμα που δεν έχει αποτιμηθεί και δεν έχει αποτυπωθεί
σχεδόν καθόλου.
Τα τελευταία χρόνια «άνοιξε» ένα «παράθυρο» ευνοϊκών
συγκυριών και για την Πολίτικη Ρωμηοσύνη. Το σημείο καμπής ήταν η άνοδος στην
εξουσία της Τουρκίας του κόμματος ΑΚΡ υπό την πρωθυπουργία του Ρ. Τ. Ερντογάν. Το
φιλοϊσλαμιστικό κόμμα για να εδραιωθεί στην εξουσία, ακολούθησε πρόγραμμα
εκδημοκρατισμού και προσαρμογής στην Ε.Ε.. Έτσι εξασφάλισε την υποστήριξη του
διεθνούς δυτικού παράγοντα (βλέπε Η.Π.Α.) για να εκτοπίσει το κεμαλικό
καθεστώς.
Μέσα στα πακέτα εκδημοκρατισμού που θέσπισε η κυβέρνηση
Ερντογάν, σημαντική θέση κατείχαν τα μέτρα αποκατάστασης των δικαιωμάτων των μη
μουσουλμανικών μειονοτήτων. Η αρχή αυτής της περιόδου μπορεί να τοποθετηθεί στο
2004.
Την ίδια περίοδο, η Ελλάδα ακολουθούσε πολιτική στήριξης της
πορείας ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε. Ανεξάρτητα από τους λόγους που η
πολιτική ηγεσία της Ελλάδας υιοθέτησε αυτή την τακτική, η στάση της ήταν ένα ευνοϊκό
στοιχείο για την Πολίτικη Ρωμηοσύνη.
Το ίδιο διάστημα που σε πολιτικό και διακρατικό επίπεδο
διαμορφώθηκαν οι παραπάνω ευνοϊκές συνθήκες και στους κόλπους της Πολίτικης Ρωμαίικης
κοινότητας συνέβησαν ορισμένα σημαντικά γεγονότα.
Το 2006 πραγματοποιήθηκε το Συνέδριο «Συνάντηση στην Πόλη:
Παρόν και Μέλλον», ξεκίνησε η διεξαγωγή εκλογών στις Ρωμαίικες κοινότητες,
ιδρύθηκε η Οικουμενική Ομοσπονδία Κων/πολιτών (Οι.Ομ.Κω.) η οποία έθεσε ως
προτεραιότητα την στήριξη της Πολίτικης ομογένειας και μερικά χρόνια αργότερα
ιδρύθηκε στην Πόλη, ο Σύνδεσμος Υποστήριξης Ρωμαίικων Κοινοτικών Ιδρυμάτων
(Σ.Υ.Ρ.Κ.Ι).
Επίσης με το νέο νομικό πλαίσιο για τα μειονοτικά βακούφια,
άρχισε η επιστροφή στις Ρωμαίικες κοινότητες ακινήτων που είχαν δημευτεί και
δόθηκε η δυνατότητα εμπορικής αξιοποίησης της κοινοτικής ακίνητης περιουσίας. Ως
αποτέλεσμα σημειώθηκε κατακόρυφη αύξηση των εσόδων πολλών κοινοτήτων, δημιουργώντας
θετική προοπτική για την οικονομική αυτάρκεια της Πολίτικης Ρωμηοσύνης.
Ο συνδυασμός αυτών και άλλων ευνοϊκών εξελίξεων «άνοιξε» ένα
«παράθυρο» ευκαιριών για τον Ελληνισμό της Πόλης. Πλέον η αποδεκατισμένη Ρωμαίικη
κοινότητα της Πόλης, μετά από πολλές δεκαετίες, είχε την δυνατότητα να ανατάξει
τις δυνάμεις της, ν’ ανασυγκροτηθεί και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για
ανάκαμψη.
Αυτό όμως θα μπορούσε να γίνει υπό την προϋπόθεση, ότι όλοι
όσοι είχαν κάποιο ρόλο σε αυτή την διαδικασία, διέθεταν την διορατικότητα ν’
αντιληφθούν ότι η ανασυγκρότηση της Πολίτικης Ρωμηοσύνης, είναι εφικτή μόνο με
ένα «Κοινό Σχέδιο» και ένα Γενικό Συντονισμό, των Ρωμηών Πολιτών της Πόλης,
αλλά και των εκπατρισμένων παιδιών της Πολίτικης Ρωμηοσύνης.
Διαφορετικά, η επικράτηση των προσωπικών σχεδίων και
επιλογών, της αντίληψης «ο καθένας μόνος για την πάρτη του», απειλούσε να
αχρηστέψει το «παράθυρο» των ευκαιριών.
Σήμερα, το 2013, βλέπουμε σταδιακά να κλείνει το «παράθυρο»
και να χάνεται η ευνοϊκή συγκυρία για την Πολίτικη Ρωμηοσύνη.
Σε πολιτικό επίπεδο, στην Τουρκία η κυβέρνηση Ερντογάν,
φαίνεται να έχει εξαντλήσει την δυναμική της για εκδημοκρατισμό και ολισθαίνει
προς τον αυταρχισμό, προτάσσει την «ισλαμιστική ατζέντα» της και κάνει άλματα
προς τον βαθύ συντηρητισμό. Ταυτόχρονα, φαίνεται να έχει παγώσει (εάν δεν έχει
ακυρωθεί) η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, ενώ η ένταξη στην Ε.Ε. έχει πάψει
από καιρό να εμπνέει την τουρκική κοινωνία.
Εκεί όμως που κινδυνεύει περισσότερο να παρέλθει αναξιοποίητη
η ευνοϊκή συγκυρία, είναι στον χώρο της Πολίτικης Ρωμαίικης κοινότητας. Τόσο
στο τμήμα της που ζει στην Πόλη, όσο και στο εκπατρισμένο.
