Η σκέψη μας και τα μάτια μας, θ΄ αναζητήσουν στην αίθουσα της εκδήλωσης την Φώφη Ραπτοπούλου Λημνίδου, την ακούραστη πρόεδρο του Συλλόγου. Μάταια όμως, διότι εκείνη δεν είναι πια ανάμεσα μας.
Στην μνήμη της αγαπημένης μας Φώφης, που χάθηκε τόσο πρόωρα, αφιερώνουμε το παρακάτω κείμενο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ανατολή» (τ. 87, Νοέμβριος 2010)
Η είδηση του θανάτου της αγαπημένης μας Φώφης Ραπτοπούλου Λημνίδου έπεσε σαν κεραυνός σε αίθριο ουρανό. Ήρθε αδόκητα, εντελώς απρόσμενα και μας συγκλόνισε συθέμελα. Όχι μόνο τους οικείους της, τον σύζυγο της Κώστα, τον μονάκριβο γιό της Νίκο, αλλά κι εμάς που είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε μαζί της, μάς έκαψε την ψυχή και συνεχίζει να μας καίει η απώλεια της.
Ακόμη και τώρα, ημέρες μετά την εξόδιο ακολουθία, όπου εκατοντάδες άνθρωποι με δακρυσμένα μάτια την συνοδέψαμε στην τελευταία κατοικία της, δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με την σκέψη του χαμού της. Και η απουσία της θα γίνεται πιο αισθητή όσο κυλά ο χρόνος.
Η γνωριμία μου με την Φώφη πηγαίνει πίσω στον χρόνο, στις αρχές της ίδρυσης του Συλλόγου Πριγκηπιανών «Άγιος Γεώργιος ο Κουδουνάς». Ο Σύλλογος ιδρύθηκε από μία ομάδα Πριγκηπιανών, οι οποίοι είχαν βαθιά στις καρδιές τους την Πρίγκηπο. Μεταξύ αυτών και η Φώφη, της οποίας η αγάπη για την γενέτειρα της την Πρίγκηπο, μπορούμε να πούμε ότι ήταν παροιμιώδης.
Όπως κάθε νέος σύλλογος και αυτός των Πριγκηπιανών διέθετε μία αξιοσημείωτη δυναμική. Σε αντίθεση όμως με άλλους, που με το πέρασμα του χρόνου εξασθενεί ο αρχικός ενθουσιασμός και η δυναμική, ο Σύλλογος Πριγκηπιανών εξελίχθηκε σε ένα σωματείο με διαρκώς επιταχυνόμενη δράση, ο οποίος αλλάζοντας κλίμακα και διάσταση, μεταμορφώθηκε από τοπικό σε κεντρικό φορέα. Σε αυτή την δημιουργική μεταμόρφωση του Συλλόγου, καθοριστική ήταν η σφραγίδα της Φώφης, η οποία κυρίως μετά την ανάληψη της προεδρίας του, τον απογείωσε.
Για την προσωπικότητα και τα χαρίσματα της Φώφης, ότι και να γράψω, φοβάμαι μην την αδικήσω. Άλλωστε σε διπλανή στήλη δημοσιεύουμε τον επικήδειο λόγο της φίλης και συνεργάτιδας της στην Διοίκηση του Συλλόγου, κας Βασιλικής Ξύδα Ράλλη, που με λόγια ψυχής και επίγνωσης αναφέρθηκε στην προσωπικότητα της και εξέφρασε όλους όσους είχαμε φίλη, συνεργάτιδα και συναγωνίστρια, την Φώφη.
Ναι. Η Φώφη έδινε έναν αγώνα. Με το πράο ύφος της, σε χαμηλούς τόνους, χωρίς τυμπανοκρουσίες, ανυπόκριτα, αγώνα ουσίας και όχι του «φαίνεστε». Και ο αγώνας της δεν περιοριζόταν μόνο στην προσπάθεια της ο Σύλλογος Πριγκηπιανών να είναι η «κιβωτός» που θα περικλείει όλους τους Πριγκηπιανούς και τους φίλους της Πριγκήπου, τις αναμνήσεις τους, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους, τον πολιτισμό και την ιστορία τους.
Ο αγώνας της ήταν καθολικός, για την πονεμένη Ρωμιοσύνη της Πόλης.
Σε μία εποχή που ήταν ελάχιστες οι σχέσεις της Διασποράς των Κωνσταντινουπολιτών με την εναπομείνασα Ομογένεια, η Φώφη μέσα από τον Σύλλογο Πριγκηπιανών έκανε πράξη αυτό που αργότερα ονομάσαμε «Επανασύνδεση της Διασποράς με την Ομογένεια».
Ήταν ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της κοινότητας Πριγκήπου και του Συλλόγου Πριγκηπιανών. Χιλιόμετρα μακριά, από την Αθήνα νοιαζόταν και αφουγκραζόταν τα προβλήματα των λιγοστών Ρωμιών του νησιού. Αναζητούσε λύσεις γι’ αυτά. Την αγάπη και το ενδιαφέρον της για την μικρή κοινότητα του νησιού, την μετάγγιζε όχι μόνο στα μέλη του Συλλόγου αλλά και σ’ ένα ευρύ κύκλο ανθρώπων.
Χωρίς φειδώ σε κόπο και κούραση φρόντιζε για να οργανώσει ο Σύλλογος όσο το δυνατό συχνότερες επισκέψεις των εκπατρισμένων παιδιών του Νησιού στην γενέθλια γη. Πίστευε ότι έτσι σαν τον μυθικό Ανταίο έπαιρναν δύναμη, για να κρατήσουν ζωντανούς τους δεσμούς με τον τόπο, την ιστορία και τον πολιτισμό τους. Αλλά επίσης γνώριζε πολύ καλά πόσο αναγκαίες ήταν αυτές οι επισκέψεις για την τόνωση και το κουράγιο που προσέφεραν στους ελάχιστους Ρωμιούς του Νησιού. Την ακολουθούσε η επίκληση των νησιωτών «μην μάς ξεχνάτε» και η Φώφη δεν τους ξεχνούσε ποτέ.
Πολλές φορές μαζί τους ταξίδευαν και φίλοι του Συλλόγου, κυρίως Ελλαδίτες, οι οποίοι επέστρεφαν εντυπωσιασμένοι από το προσκυνηματικό ταξίδι. Εκείνη χαιρόταν που το Νησί αποκτούσε διαρκώς νέους φίλους.
Όμως η Φώφη δεν αγωνιούσε μόνο για την Πρίγκηπο. Ήταν μία Πριγκηπιανή με βαθιά επίγνωση της Πολίτικης ταυτότητας της. Αντιλαμβανόταν ως ενιαίο σύνολο την Πολίτικη Ρωμιοσύνη και αυτή την αντίληψη την υπηρέτησε αταλάντευτα. Γι’ αυτό ο Σύλλογος Πριγκηπιανών δεν περιορίστηκε μόνο στην Πρίγκηπο, αλλά έκανε αισθητή την παρουσία του στα ευρύτερα όρια της Πόλης.
Το 2005, όταν άρχισαν οι διεργασίες για να σχηματιστεί μία κίνηση υποστήριξης των Ρωμιών της Πόλης, η Φώφη Ραπτοπούλου με την αφοσίωση της στην ιδέα της Πολίτικης Ρωμιοσύνης και κατανοώντας την ανάγκη η Διασπορά να στηρίξει την Ομογένεια, συμμετείχε δραστήρια και έμπρακτα στην προσπάθεια. Ήταν μεταξύ αυτών που αποφασίσαμε την ίδρυση της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Αλληλεγγύη στους Ρωμιούς της Πόλης» και συμμετείχε στην πρώτη διοίκηση της.
Παρά το φόρτο εργασίας που είχε ως προέδρου του Συλλόγου Πριγκηπιανών, συμμετείχε ενεργά σε όσες πρωτοβουλίες ανέπτυξε η «Αλληλεγγύη».
Η Φώφη ήταν ένας άνθρωπος των συνθέσεων. Με καταπληκτική μαεστρία κατάφερνε να συνθέσει πράγματα που γι’ άλλους ήταν «αντίθετα» ή «αλληλοαναιρούμενα». Έτσι, όπως σημειώσαμε και παραπάνω, συνέθετε δημιουργικά το «τοπικό» με το «γενικό».
Η αφοσίωση της στην Πρίγκηπο και τους Πριγκηπιανούς δεν την απέτρεψε να πιστεύει βαθιά ότι οι εκπατρισμένοι Έλληνες Πολίτες, έπρεπε να έχουν μία ενιαία φωνή έκφρασης της «κοινωνίας» τους. Από την πρώτη στιγμή αγκάλιασε την ιδέα ίδρυσης της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών.
Όμως το εντυπωσιακό είναι ότι ο Σύλλογος Πριγκηπιανών, όχι απλά συμμετείχε στην ίδρυση της Οι.Ομ.Κω. αλλά η Φώφη φρόντιζε να έχει έμπρακτη συμμετοχή στις δραστηριότητες της. Στους λόγους της δεν παρέλειπε ν’ αναφέρεται με θερμά λόγια στην ύπαρξη της Οι.Ομ.Κω. και στην συμβολή της για την ενιαία έκφραση των Κωνσταντινουπολιτών της Διασποράς. Άλλωστε το ίδιο έκανε με κάθε ευκαιρία.
Η εκ μέρους της, στιβαρή υποστήριξη της Οι.Ομ.Κω. είχε καταστήσει τον Σύλλογο Πριγκηπιανών, σε έναν από τους βασικούς στυλοβάτες της Ομοσπονδίας. Και η υποστήριξη αυτή είχε την δική της αξία, γιατί ήταν ανιδιοτελής, χωρίς σκοπιμότητες και μικροσωματειακούς υπολογισμούς.
Η σύνθεση του «τοπικού» με του «γενικού» που είχε πετύχει η Φώφη δεν περιοριζόταν στα παραπάνω. Η Πρίγκηπος είναι μία ψηφίδα της Πόλης και η Πόλη είναι η μητρόπολη του Ελληνισμού της Ανατολής. Εάν είσαι κοσμοπολίτης Πολίτης, πρέπει πρώτ’ απ’ όλα να νιώθεις συγγένεια με όλες τις πατρίδες της καθ’ ημάς Ανατολής. Αυτή την βαθύτερη σχέση όχι μόνο την βίωνε η Φώφη αλλά έβρισκε τρόπους να της δίνει ζωή, να της δίνει νέες διαστάσεις.
Η Φώφη άνοιξε νέους δρόμους, μέσα από τις συνεργασίες του Συλλόγου Πριγκηπιανών με άλλα Μικρασιατικά σωματεία. Αποκορύφωμα ίσως αυτών των συνεργασιών ήταν το τελευταίο προσκυνηματικό ταξίδι που οργάνωσε τον περασμένο Οκτώβριο (του Αη Δημήτρη) ο Σύλλογος Πριγκηπιανών με την Πολιτιστική Εστία Μικρασιατών Ν. Ιωνίας Μαγνησίας «ΙΩΝΕΣ», στην Πόλη και την Πρίγκηπο. Θυμάμαι σαν τώρα, τον ενθουσιασμό της Φώφης πριν το ταξίδι, επειδή ένας από τους σκοπούς της επίσκεψης ήταν οι Μικρασιάτες αδελφοί μας από την Ν. Ιωνία του Βόλου, να γνωρίσουν από κοντά τα ομογενειακά εκπαιδευτήρια της Πόλης.
Όλες αυτές οι κινήσεις της Φώφης, που γίνονταν με σοβαρό αντίτιμο κόπων, κούρασης και κόστους υγείας, από μία άποψη ήταν ένας αγώνας για την δημιουργία σε Ελλαδικό έδαφος, μίας νέας κοινότητας Ελλήνων της Ανατολής με επίκεντρο την Πόλη. Μακάρι να υπήρχαν περισσότεροι αγωνιστές αυτής της ιδέας. Τότε θα μιλούσαμε για μια εντελώς διαφορετική εικόνα του σύγχρονου Ελληνισμού της καθ΄ ημάς Ανατολής.
Μέσω της διαρκούς επικοινωνίας και επαφής με την κοινότητα της Πριγκήπου, η Φώφη είχε διαμορφώσει στέρεη πεποίθηση, ότι η οικοδόμηση καλών σχέσεων με τις τοπικές τουρκικές αρχές διευκόλυνε και τους όρους διαβίωσης των ομογενών μας. Επιπλέον η επιδίωξη «καλών σχέσεων» εκ μέρους των εκπατρισμένων Ρωμιών Πριγκηπιανών έδινε την ευκαιρία στους τοπικούς παράγοντες ν’ αποδείξουν εάν ήταν διαθέσιμοι να κάνουν χειρονομίες επανόρθωσης των σφαλμάτων του παρελθόντος. Το πείραμα, με τις πρωτοβουλίες και την αυτενέργεια της Φώφης, σημείωσε αρκετές επιτυχίες. Η θερμή υποδοχή που επεφύλασσαν οι τοπικές αρχές στους Πριγκηπιανούς που επέστρεφαν ομαδικά με τον Σύλλογο, έστω για λίγες μέρες, στον τόπο καταγωγής τους, η καλύτερη και από των δικών μας υποδοχή που επεφύλαξαν στο χορευτικό συγκρότημα του Συλλόγου, ήταν χαρακτηριστικά στοιχεία της σχέσης που «έκτιζε» η Φώφη με τους τοπικούς τουρκικούς παράγοντες.
Η πολυδιάστατη πολιτική που ακολούθησε ο Σύλλογος Πριγκηπιανών υπό την προεδρία της Φώφης Ραπτοπούλου, πρόσφατα άρχισε να αποκτά και μία άλλη διάσταση. Αυτή της πολιτιστικής παρουσίας στο χώρο της Τουρκίας. Μία παρουσία που δεν περιορίστηκε μόνο στις παραστάσεις παραδοσιακών χορών στην Πρίγκηπο και την Πόλη ή στην σημαντική συνδρομή με πλούσιο αρχειακό υλικό στο υπό ίδρυση τότε, Μουσείο Πριγκηποννήσων. Το προσκυνηματικό ταξίδι που οργάνωσε φέτος την άνοιξη ο Σύλλογος Πριγκηπιανών στην Καππαδοκία και την Ιωνία, έδωσε την δυνατότητα να πραγματοποιηθούν δύο παραστάσεις του χορευτικού συγκροτήματος στην Σινασό και την Σμύρνη. Ψυχή και οργανωτής των εκδηλώσεων η Φώφη, που υπερέβη τις ανθρώπινες δυνάμεις για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις τέτοιων πολυσύνθετων και απαιτητικών δραστηριοτήτων. Δεν πρέπει να παραλείψουμε και τις προσπάθειες της να δημιουργήσει σχέσεις ειλικρινούς επικοινωνίας με τους τοπικούς παράγοντες των περιοχών που παρουσιάστηκε το χορευτικό συγκρότημα, γιατί είχε την ορθή πεποίθηση ότι έτσι δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να ενισχυθούν τα ερείσματα του Ελληνισμού της Ανατολής στην μαρτυρική πατρώα γη. Μία προσπάθεια την οποία ξεκίνησε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και η οποία ενέπνευσε την Φώφη και όσους πιστεύουμε ότι πρέπει να επανασυνδεθούμε με τον χώρο της Ανατολής.
Εάν σήμερα ο Σύλλογος Πριγκηπιανών έχει αναδειχθεί σε κορυφαίο Κωνσταντινουπολίτικο σωματείο, στον απαιτητικό τομέα της παραγωγής πολιτισμού, η βούληση και η προσφορά της Φώφης, υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες. Η εκτίμηση της για τον Πολίτικο πολιτισμό, ως θεμέλιο της κοινοτικής μας συγκρότησης, η πεποίθηση της για την ανάγκη καταγραφής και προβολής όλων των στοιχείων του τοπικού πολιτισμού της νησιωτών, με την συμβολή της εμπνευσμένης μούσας της Πριγκήπου και του Ρωμέϊκου πολιτισμού, της Βασιλικής Ξύδα Ράλλη, η οποία με την πηγαία γραφή της αποτελούσε ένα δημιουργικό σύνολο με την Φώφη, ενσαρκώθηκε σε μία σειρά ημερολογίων και λευκωμάτων, στα οποία αποτυπώθηκε η πλούσια λαογραφία της Πριγκήπου. Στην καταγραφή αυτή πολύτιμη και βαρυσήμαντη ήταν η συμβολή όλων των Πριγκηπιανών που συνεργάστηκαν με την Φώφη.
Η παραγωγή πολιτισμού, στον Σύλλογο Πριγκηπιανών, τα χρόνια αυτά που σφράγισε με την πολύπλευρη παρουσία της η Φώφη, υπήρξε πολυσχιδής. Από καλοδουλεμένες εκδηλώσεις, λογοτεχνικές παρουσιάσεις, ιστορικές αναδρομές μέχρι αναβιώσεις τοπικών πανηγυριών και εύστοχες βραβεύσεις άξιων μαθητών, ανθρώπων του καθημερινού μόχθου αλλά και διακεκριμένων συμπολιτών. Όλοι είχαν την θέση τους μέσα στην Πριγκηπιανή οικογένεια. Το δε χορευτικό συγκρότημα του Συλλόγου, το μοναδικό που υπάρχει σε Κων/πολίτικο σωματείο, όχι απλά ήταν το καμάρι της Φώφης, αλλά το φρόντιζε σαν να ήταν «παιδί» της.
Όμως εκτός απ’ όσα αναφέρω παραπάνω, η Φώφη είχε και μία άλλη ανθρώπινη πλευρά, γνωστή κυρίως σε όσους ήταν στο περιβάλλον της.
Μέσα σε όλο τον ασήκωτο όγκο δουλειάς, που διεκπεραίωνε η Φώφη είχε την προθυμία, να βρει τον χρόνο και το κουράγιο για να «τρέξει» για την χειρουργική επέμβαση κάποιου μοναχικού συνανθρώπου μας, να σπεύσει για να τακτοποιήσει την εισαγωγή κάποιου ανήμπορου γέροντα στο Γηροκομείο, να φροντίσει για τα φάρμακα ενός αβοήθητου ασθενή και άλλες παρόμοιες κινήσεις ανακούφισης του ανθρώπινου πόνου, για τις οποίες κινητοποιούσε και τους έμπιστους φίλους και συνεργάτες της.
Διαβάζοντας ξανά τα παραπάνω πριν την δημοσίευση τους, μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι είναι πολύ φτωχά για να αποδώσουν το έργο και την προσφορά της Φώφης. Ας είναι όμως ένας ελάχιστος φόρος τιμής στην προσωπικότητα της.
Είναι φορές που ο άνθρωπος αισθάνεται «ηττημένος» απέναντι στον θάνατο. Αυτό το αίσθημα μάς προκαλεί ο θάνατος της Φώφης.
Δεν είναι εφικτό ν’ αλλάξουμε την σκληρή πραγματικότητα της απώλειας της. Όμως μπορούμε να πορευτούμε στον δρόμο της, να μην εγκαταλείψουμε την παρακαταθήκη της, να κρατήσουμε γερά την σκυτάλη που μας παρέδωσε και να την μεταφέρουμε στις νέες γενιές. Όταν οι νεότεροι αρχίσουν να πορεύονται τον δρόμο της, τότε θα έχουμε μετατρέψει την «ήττα» σε Ελπίδα για το μέλλον, ενώ θα μας συνοδεύει πάντα η Μνήμη Της.
Γρηγόρης Κεσίσογλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.