(Δημοσιεύτηκε στο τεύχος Μαρτίου 2010 της "Ανατολής")
Η αποχή των νεότερων γενεών από τις μορφές δράσεις που έχουν αναπτύξει μέχρι σήμερα, αυτοί οι συλλογικοί φορείς, εντείνει την ανησυχία και θέτει επιτακτικά τα ερώτημα: Ποιό θα είναι το μέλλον των Πολίτικων Συλλόγων της Διασποράς;Το ερώτημα αυτό – ίσως - εντονότερα απασχολεί τους φορείς εκείνους που διαθέτουν ακίνητη περιουσία. Η οποία μάλιστα έχει τεράστια συμβολική και αντικειμενική αξία.
Αρκεί να αναλογιστούμε ότι με δωρεές και προσφορές Κωνσταντινουπολιτών και άλλων, οι συλλογικοί φορείς των Πολιτών της διασποράς διαθέτουν ακίνητα, όπως το νεοκλασικό μέγαρο του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών, το πολλαπλών χρήσεων μέγαρο του Πνευματικού Κέντρου Κων/πολιτών, το σύγχρονο κλειστό γυμναστήριο και τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Βυζαντινού Αθλητικού Κέντρου, το Γηροκομείο Κωνσταντινουπολιτών και τα δεκάδες ακίνητα του που διαχειρίζεται η Εστία Κωνσταντινουπόλεως κ.α..
Είναι ένα θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει τις διοικήσεις των φορέων αυτών το ερώτημα: «Τι μέλλει γενέσθαι μετά από δέκα – δεκαπέντε χρόνια;».
Και φαίνεται ότι ο προβληματισμός αυτός πλέον διατυπώνεται δημόσια, όπως προκύπτει από την πρόταση που διατύπωσε ο πρόεδρος του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών κ. Θεμιστοκλής Παχόπουλος, στην τελευταία Γενική Συνέλευση της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κων/πολιτών.
Για όλ’ αυτά συνομιλήσαμε με τον κ. Θεμ. Παχόπουλο, με την επιθυμία να συμβάλλουμε στον διάλογο για την εξεύρεση των ορθών απαντήσεων στις προκλήσεις των καιρών.
Ερ.: Κύριε Παχόπουλε, ποία είναι η τρέχουσα κατάσταση ως προς την διοικητική διαχείριση του Συλλόγου Κων/πολιτών;
Απ.: Φέτος η υπό την προεδρία μου διοίκηση, διανύει την δεύτερη θητεία της. Είναι γεγονός ότι όταν αναλάβαμε, τα οικονομικά του Συλλόγου βρίσκονταν σε πολύ δυσάρεστη κατάσταση. Ανέλαβα τα καθήκοντα έχοντας υπόψη αυτή την κατάσταση, γι' αυτό και δεν εξεπλάγην από την έκταση του προβλήματος. Αλλά πίστευα ότι με μία πιο συμμαζεμένη διαχείριση και κυρίως με το νοικοκύρεμα των δαπανών θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε την κατάσταση, χωρίς η επισήμανση αυτή να αποτελεί κάποια αιχμή για τις προηγούμενες διοικήσεις. Πράγματι, όλη η προσπάθεια μας και η προσωπική μου προσπάθεια, διότι δεν σας αποκρύπτω ότι ασχολούμαι προσωπικά με αυτόν τον τομέα, εστιάστηκε στο θέμα περιστολής των δαπανών. Στον τομέα αυτό δόθηκε μια προτεραιότητα, παράλληλα βέβαια με την προσπάθεια αύξησης των εσόδων.
Ερ.: Ποια είναι τα αποτελέσματα αυτής της διαχείρισης; Η πολιτική περιορισμού των δαπανών, έχει επιπτώσεις στην δράση του Συλλόγου;
Απ.: Η περιστολή γίνεται κυρίως στις διοικητικές δαπάνες, γι’ αυτό δεν έχει επιπτώσεις στην γενικότερη λειτουργία του Συλλόγου. Σε ό,τι αφορά δε τα επιτευχθέντα αποτελέσματα, δεν μπορεί να συγκριθεί η παρούσα οικονομική κατάσταση σε σχέση με αυτή που παραλάβαμε προ τριετίας. Παρά το ότι όμως όπως ανέφερα και στη συνεδρίαση του Διοικ. Συμβουλίου, που παρουσίασα τον οικονομικό απολογισμό του 2009, όπου εμφανίζεται ότι χρόνο με το χρόνο παρατηρείται σημαντική βελτίωση, δεν θα πρέπει να εφησυχάζουμε σε καμία περίπτωση, δεδομένου ότι διανύουμε σαν κοινωνία και σαν χώρα μια πάρα πολύ δύσκολη περίοδο και η οικονομική κρίση έχει αντίκτυπο και στους συλλόγους. Ήδη το είδαμε και στο δέμα που διανέμεται σε αναξιοπαθούντες συμπολίτες μας το Πάσχα. Παρά την φιλότιμη προσπάθεια των δωρητών και χορηγών μας, τα αποτελέσματα ήταν πάρα πολύ περιορισμένα. Και δυστυχώς διαπιστώνουμε ότι από χρόνο σε χρόνο τα έσοδα των δωρεών βαίνουν μειούμενα.
Αυτό το γεγονός λοιπόν θα πρέπει να μας βάλει σε σκέψεις, γενικότερα για το μέλλον των σωματείων μας. Διότι οπωσδήποτε δεν αφορά μόνο τον Σύλλογο μας, αλλά είναι ένα γενικότερο φαινόμενο που παρατηρείται και στα άλλα σωματεία.
Ερ.: Κατά την γνώμη σας, εκτός από τα γνωστά οικονομικά προβλήματα, σε ποιους άλλους παράγοντες οφείλετε η διαρκώς μειούμενες δωρεές προς τους Πολίτικους Συλλόγους.
Απ.: Κατά την εκτίμησή μας ένας σημαντικός παράγοντας είναι η σωματειακή πολυδιάσπαση, που έχει ως αποτέλεσμα τον κατακερματισμό τόσο του ανθρώπινου δυναμικού που διοικεί τους συλλόγους όσο και των οικονομικών πόρων. Δηλαδή, εφόσον η πίτα είναι δεδομένη είμαστε υποχρεωμένοι από την ίδια πίτα ο καθείς να παίρνει ένα μερίδιο. Με τα σημερινά δεδομένα 20 ή και περισσότερα σωματεία απευθύνονται σε γενικές γραμμές στο ίδιο κοινό.
Ερ.: Υπάρχει βέβαια η άποψη που ισχυρίζεται, ότι θα πρέπει να μεγεθυνθεί η «πίτα» με την διεύρυνση του κοινού των σωματείων προς μη Κωνσταντινουπολίτες. Ποια είναι η γνώμη σας;
Απ.: Είναι σαφές ότι δεν πρέπει να περιοριστούμε μόνο στο Κωνσταντινουπολίτικο κοινό διότι οι γενιές των Κωνσταντινουπολιτών που έχουν γεννηθεί στην Πόλη αριθμητικά διαρκώς συρρικνώνονται και τείνουν προς εξαφάνιση. Υπάρχουν βέβαια οι απόγονοι, αλλά από την εμπειρία μας προκύπτει ότι η δεύτερη γενιά δεν επιδεικνύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες των σωματείων μας. Ο καιρός θα δείξει εάν - όπως πιστεύω και εγώ - η τρίτη γενιά πράγματι θα είναι αυτή που θα ενδιαφερθεί στο μέλλον. Δεδομένου ότι ενδεχομένως τα δικά μας παιδιά επειδή έχουν την πληροφόρηση από τους γονείς τι συνέβαινε στην Κωνσταντινούπολη και επειδή ενδεχομένως τα έχουν ακούσει πάρα πολλές φορές, να μην επιδεικνύουν αυτό το ενδιαφέρον. Τα εγγόνια όμως που δεν θα έχουν τη σχετική πληροφόρηση από τους γονείς τους, πιστεύω ότι θα αναζητήσουν τις ρίζες τους. Και τότε θα υπάρξει μία στροφή ενδιαφέροντος προς τα σωματεία. Όμως επειδή αυτή η εξέλιξη αφορά το απώτερο μέλλον, θα πρέπει άμεσα να απευθυνθούμε στο ευρύτερο ελλαδικό κοινό που ενδιαφέρεται για την Κωνσταντινούπολη. Ήδη εμείς αυτό το έχουμε κάνει πράξη από ετών στον Σύλλογο και έχουμε καθιερώσει τα μαθήματα της αγιογραφίας, της ζωγραφικής, της εκμάθησης τουρκικής γλώσσας, του παραδοσιακού κεντήματος, του κοσμήματος, όπου σε αυτά συμμετέχουν κυρίως ελλαδίτες, αλλά και καταστατικά όπου προβλέπεται η εγγραφή μη Κωνσταντινουπολιτών ως αρωγά μέλη.
Ερ.: Υπάρχει βέβαια και μία ενδιάμεση γενιά Κωνσταντινουπολιτών, αυτή δηλαδή που σήμερα επαγγελματικά βαίνει προς συνταξιοδότηση και η οποία μέχρι τώρα απείχε από την δραστηριότητα των σωματείων.
Απ.: Σ' αυτή τη γενιά θα πρέπει να απευθυνθούμε άμεσα, διότι στο εγγύς μέλλον θ’ αντιμετωπίσουμε πρόβλημα στελέχωσης των διοικήσεων. Αυτούς που ήσαν αποστασιοποιημένοι επί πολλά χρόνια, λόγω των επαγγελματικών, των οικογενειακών και άλλων υποχρεώσεων τους, οπωσδήποτε θα πρέπει πάσει θυσία να τους προσεγγίσουμε, προκειμένου να τους ενεργοποιήσουμε στους συλλόγους μας. Τουλάχιστον έτσι θα εξασφαλιστεί ένα βραχυπρόθεσμο πέρασμα έως ότου αναλάβουν οι νεότερες γενιές.
Ερ.: Πώς κρίνετε την συμβολή της ΟιΟμΚω, στην αντιμετώπιση του προβλήματος της συσπείρωσης των Κωνσταντινουπολιτών στα σωματεία;
Απ.: Μια από τις βασικές επιδιώξεις της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών θα πρέπει να είναι η επιδίωξη της συσπείρωσης και ενεργοποίησης των Κωνσταντινουπολιτών στα σωματεία. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντική η δραστηριότητα της λεγόμενης Β’ Ομάδας Εργασίας, που συστήθηκε για την προσέλκυση όχι μόνο των νέων αλλά και αυτής της μέσης ηλικίας που βρίσκεται τώρα στα πρόθυρα της συνταξιοδότησης, ούτως ώστε να εξασφαλιστούν οι μελλοντικές διοικήσεις. Όμως παρά την όποια προσπάθεια της ΟιΟμΚω και των επιτροπών της, παραμένει το κεντρικό πρόβλημα που αναφέραμε παραπάνω. Δηλαδή η ύπαρξη τόσων πολλών σωματείων, ή αν θέλετε καλύτερα ο κατακερματισμός του δυναμικού μας σε ομοειδή σωματεία.
Ερ.: Ποια μπορεί να είναι η αντιμετώπιση της πολυδιάσπασης, όταν μάλιστα υπάρχει η τάση και για δημιουργία νέων σωματείων, κυρίως τοπικού χαρακτήρα;
Απ.: Θα πρέπει να μας προβληματίσει σοβαρά η προοπτική συνένωσης των σωματείων. Και κυρίως η ένωση των ομοειδών σωματείων σε ένα νομικό πρόσωπο. Εγώ μάλιστα θα απευθύνω μέσω της εφημερίδος σας έκκληση για ένωση των τριών σωματείων γενικού ενδιαφέροντος. Δηλαδή του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών, του Νέου Κύκλου Κωνσταντινουπολιτών, του Σωματείου Απελαθέντων εκ Κωνσταντινουπόλεως. Αυτά τα τρία σωματεία κάλλιστα μπορούν να ενωθούν σε ένα σωματείο, σε ένα νομικό πρόσωπο, με μία διοίκηση, με μία σφραγίδα. Σε καμία περίπτωση δεν αναφέρομαι στην δημιουργία ενός άλλου δευτεροβάθμιου φορέα, που επί της ουσίας δεν λύνει το πρόβλημα του κατακερματισμού αλλά το εντείνει. Κάνω λοιπόν αυτή τη δημόσια έκκληση, να υπάρξει μια συνένωση αυτών των τριών σωματείων. Και αυτή την ένωση σαφέστατα την βλέπουμε ανεξάρτητα από την ύπαρξη της ΟιΟμΚω, η οποία έχει ένα ευρύτερο συντονιστικό ρόλο εκπροσώπησης των Κωνσταντινουπολιτών ανά την υφήλιο.
Ερ.: Αυτή η πρόταση σας είναι πολύ σοβαρή και νομίζω ότι για πρώτη φορά διατυπώνεται από εν ενεργεία πρόεδρο ενός εκ των τριών σωματείων. Και μάλιστα θα πρέπει να πούμε ότι αποτελεί παλαιό αίτημα πολλών Κωνσταντινουπολιτών. Βλέπετε αυτή η συνένωση να διευρύνεται και σε άλλα σωματεία;
Απ.: Τα σωματεία αποφοίτων των σχολών μας ήδη αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα επιβίωσης και θα πρέπει να εξετάσουν με σοβαρότητα την προοπτική της συνένωσης τους. Για τα αθλητικά σωματεία ανέκαθεν υποστήριζα ότι θα πρέπει να συνενωθούν. Όμως και τα τοπικά σωματεία θα μπορούσαν να δραστηριοποιηθούν υπό μορφή ομίλων στο πλαίσιο αυτού του ενιαίου κεντρικού συλλόγου που θα προκύψει από την συνένωση των τριών σωματείων γενικού ενδιαφέροντος. Οι όμιλοι αυτοί μπορούν να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους διατηρώντας μια εσωτερική αυτοτέλεια και χωρίς να κηδεμονεύονται από τον κεντρικό φορέα, στον οποίο άλλωστε θα συμμετέχουν και οι ίδιοι.
Ερ.: Ποια θα είναι το οφέλη από αυτή την συνένωση των σωματείων;
Απ.: Υπάρχουν πολλά οφέλη, αλλά υπάρχει και μία δυναμική που θα δημιουργηθεί από την συνένωση και την οποία δεν πρέπει να την παραβλέψουμε. Θα γίνει καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και των οικονομικών πόρων. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι στην εποχή μας για την στελέχωση των διοικήσεων και την αποδοτική εργασία τους, απαιτούνται πρόσωπα με γνώσεις και εξειδίκευση, πρόσωπα με επαγγελματική επάρκεια και εθελοντικό πνεύμα. Αυτό το ανθρώπινο δυναμικό είναι ολιγάριθμο και επιπλέον με την σημερινή σωματειακή πολυδιάσπαση κατακερματίζεται. Το αποτέλεσμα είναι κανένα σωματείο να μην καταφέρνει να συγκεντρώσει τον κρίσιμο αριθμό που θα μπορέσει να παράγει έργο μεγάλης κλίμακας. Αντίστοιχα, με την συνένωση θα γίνει καλύτερη και πιο ορθολογική αξιοποίηση των λιγοστών οικονομικών πόρων. Επίσης θα αξιοποιηθούν καλύτερα τα υπάρχοντα κτίρια των συλλόγων μας. Και μακάρι η συσπείρωση να είναι τόσο μεγάλη ούτως ώστε να μην επαρκούν τα υφιστάμενα και να επεκτείνουμε την δραστηριότητα μας σε νέους χώρους.
Ερ.: Ως προς την αξιοποίηση των υφιστάμενων ακινήτων, απ’ όσο γνωρίζω αναλάβατε μία πρωτοβουλία. Θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα;
Απ.: Ήδη περιέγραψα στην αρχή την αβεβαιότητα που υπάρχει για το μέλλον των σωματείων μας. Αυτή η κατάσταση μάς προβλημάτισε για το μέλλον της ακίνητης περιουσίας των σωματείων μας. Κυρίως ο κίνδυνος να περιέλθει σε ορισμένους φορείς, κρατικούς ή ιδιωτικούς, οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τους σκοπούς για τους οποίους ιδρύθηκαν τα σωματεία μας και αποκτήθηκε αυτή η ακίνητη περιουσία με δωρεές και χορηγίες των Κωνσταντινουπολιτών. Και προβλέπω με μαθηματική ακρίβεια να οδεύουμε προς τα εκεί εάν δεν αντιμετωπίσουμε σήμερα όλοι μαζί αυτό το πρόβλημα. Επειδή μας προβλημάτισε αυτή η κατάσταση, με αίσθηση ευθύνης θέσαμε στην Γενική Συνέλευση της ΟιΟμΚω, την πρόταση να ξεκινήσει ένας διάλογος μεταξύ των σωματείων που διαθέτουν ακίνητη περιουσία. Ήδη έγινε μία πρώτη συνάντηση, όπου κατατέθηκαν ορισμένες ιδέες. Για παράδειγμα το Μέγαρο του Συλλόγου Κωνσταντινουπολιτών και το Μέγαρο του Πνευματικού Κέντρου, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για διαφορετικές χρήσεις και αυτό θα ήταν εφικτό στην περίπτωση της συνένωσης που προανέφερα.
Ερ.: Όμως πληροφορηθήκαμε, ότι η Εστία Κωνσταντινουπόλεως και το Βυζαντινό Αθλητικό Κέντρο, δεν εκπροσωπήθηκαν σε αυτή την συνάντηση, ενώ πρόκειται για δύο φορείς που διαθέτουν ακίνητη περιουσία σημαντικής κοινωνικής χρήσης. Ποια μπορεί να είναι η προοπτική αυτής της πρωτοβουλίας, όταν όπως φαίνεται δεν έχει γίνει επαρκώς κατανοητή η σημασία της;
Απ.: Οι κίνδυνοι που περιγράψαμε παραπάνω, αφορούν όλους μας. Επομένως κανένας Πολίτικος φορέας δεν πρέπει να αυτοεξαιρεθεί από την πρωτοβουλία αυτή. Η συνένωση των δυνάμεων μας και η αναζήτηση ενιαίων λύσεων θα λειτουργήσει αποτρεπτικά στις ορέξεις τρίτων. Εάν υπάρξει η πολιτική βούληση εκ μέρους μας, θα βρεθούν και οι κατάλληλες νομικές διευθετήσεις, που θα κατοχυρώσουν για το μέλλον, όσα δημιούργησαν με κόπο και πολύ ιδρώτα οι εκπατρισθέντες Κωνσταντινουπολίτες, εδώ στην Ελλάδα.
